Auteur : Mitrophane
Date de création : 05-03-2009
El diccionari vist des de Quilhan
Lo Jornalet Terric Lausa
Lo diccionari occitan provençal-catalan de JD Bezsonoff: un esplech per far país
Aqueste diccionari de 504 paginas es un prètzfach de 15 ans coma o declarèt l’autor a l’acte de presentacion
Regularament
l’actualitat editoriala es piquetada de bonas surpresas e, de còps
que i a, d’excellentas surpresas. Uèi lo jorn nos arriba un joièl
editorial vertadièr qu’en realitat es un eveniment. Ven de crebar
l’uòu en çò de l’editor Llibres
de l’Índex de
Barcelona lo Diccionari
occitan provençau-catalanescrich
per l’escriveire nòrd-catalan Joan-Daniel
Bezsonoff.
I
a d’òmes que son bons a tot. Joan-Daniel Bezsonoff n’es un. Es
conegut e reconegut de pertot dins los Païses Catalans e Occitània
coma romancièr, traductor, poèta, cercaire e cronicaire de premsa.
Recebèt mai d’un prèmi literari prestigiós. L’òme es un
aimador de la lenga occitana. Ne parla sovent amb una bèla afeccion
dins la siá òbra romanesca. Afogat de la literatura nòstra en
general, ten un estrambòrd particular per l’òbra de
Mistral.
Aqueste diccionari de 504 paginas es un
prètzfach de 15 ans coma o declarèt l’autor a l’acte
de presentacion.
E d’efièch a cada linha se sentís lo trabalh de formiga necessari
a son escritura. La particularitat d’aqueste diccionari, qu’i
cabon 13 000 entradas, es que l’autor a illustrat las
traduccions de mai de 2000 citacions d’autors occitans. Una
caracteristica sieuna mai qu’interessanta, es que, quand es lo cas,
las citacions son escrichas d’en primièr en grafia mistralenca,
puèi viradas en grafia classica e traduchas en catalan.
Lo
diccionari, que se concentra sul parlar provençal, es obèrt a
quantitats d’entradas en provenença d’autras regions occitanas.
Per çò de la presentacion dels mots, dels diferents registres de
lenga, dels diferents senses, lo Joan-Daniel Bezsonoff a fach òbra
d’un suènh impecable dels ponches de vista scientific e literari.
Consultar aqueste diccionari es d’una facilitat agradiva.
Mas
se limitar a una consultacion seriá coma d’anar a la plaja sens i
agachar la mar. Lo plaser vertadièr d’aqueste diccionari n’es la
lectura. Cal prene lo temps de viatjar d’un article a l’autre, de
lispar d’una citacion a l’autra, de religar los mots d’una
meteissa familha, de descobrir lo suspens que nos resèrva la pagina
seguenta. En Bezsonoff a redigit un diccionari qu’es tanben una
òbra literària. Se legís coma un roman en encara melhor ja que se
pòt obrir a quina pagina que siá: cada article es un nòu raconte
de l’istòria e de la vida de la nòstra lenga. Un delici!
La
lectura de las traduccions catalanas del Diccionari
occitan provençau-catalan per
nosautres occitans es coma una mesa en acòrdi universal. Lo passatge
de l’occitan al catalan nos permet de vestir d’una autra manièra,
mas gaireben de la meteissa manièra, la lenga nòstra. Las
similituds son talament nombrosas e vesinas que sovent cal soscar dos
còps per saber se legissèm lo mot en occitan o sa traduccion en
catalan. Lo prefacièr occitan d’aqueste diccionari, lo professor e
lingüista Gerard Joan Barceló, s’apièja sus la qualitat de
l’òbra per encoratjar occitans e catalans al desvolopament de
nòstra coneissença mutuala.
Joan-Daniel Bezsonoff,
dins l’introduccion del libre, escriu: “Cresèm
qu’es tròp tard per unificar las doas lengas bessonas, mas esperam
qu’aqueste diccionari permeta de viatjar per la memòria de la
nòstra lenga. [...] Nos agradariá que la nòstra òbra ajudèsse
los catalans a far front a la castelhanizacion del catalan e que los
occitans se rendèsson compte de la francizacion de lor parlar. Se
las doas comunautats fan un pas una cap a l’autra, nos aprocharem
de la koinè medievala que constituriá un esplech magnific dins la
recuperacion d’un espaci catalanooccitan per un futur
ensolelhat”. I
a pas cap de dobte possible, lo Diccionari occitan provençau-catalan
serà una pèira angulara d’aquesta recuperacion. Ja es una òbra
d’utilitat publica que cal legir a bodre.